Deel 1 van het verslag van de tweede bijeenkomst van het Lerend Netwerk Gelijke Kansen & Taal
Met en van elkaar leren
Dinsdagmiddag 21 maart kwam een aantal leerkrachten uit het Utrechtse basisonderwijs bij elkaar voor de tweede bijeenkomst van het Lerend Netwerk Gelijke Kansen & Taal. UGO is dat netwerk in 2022 gestart met als doel het uitwisselen van kennis en expertise rondom gelijke onderwijskansen en taal: met en van elkaar leren dus!
Bij deze bijeenkomst stonden twee interessante onderwerpen centraal:
· Best practises: gebruikerservaringen van twee leerkrachten uit het basisonderwijs die op hun school het UGO-lesprogramma gebruiken. Hoe wordt het programma bij hen op school ingezet? Voor wie, hoe vaak, hoeveel etc. Welke resultaten zie zien ze bij hun leerlingen? Hoe ervaren zijn en de leerlingen de UGO-lessen? En ook: waar lopen ze tegenaan?
· Het begeleiden van leerlingen bij het doen van onderzoek in de UGO-lessen: hoe zet je de nieuwsgierigheid van je leerlingen verder ‘aan’? Hoe zorg je dat ze aan de slag gaan én blijven met het vinden van interessante informatie? Meer weten? Lees verder in deel 2!
De Leesacademie op De Kaleidoskoop
Mee mogen doen is bijzonder
Rigoberta Mejia Sian en Marianne Eissen, beide werkzaam op basisschool De Kaleidoskoop in Utrecht (Kanaleneiland), vertellen dat zij in oktober 2022 gestart zijn met hun Leesacademie:
- kleine groepjes leerlingen (5 à 6);
- één keer per week les na schooltijd;
- 45 minuten;
- leerlingen zijn vooraf geselecteerd: hoge Cito-score voor Rekenen-Wiskunde, lage(re) score voor Begrijpend Lezen;
- motivatie is ook een selectiecriterium; mee mogen doen aan de Leesacademie is iets bijzonders, dus er wordt wel wat van de leerlingen (en hun ouders) verwacht!
Duidelijk, praktisch en aantrekkelijk
Rigoberta en Marianne vertellen over hun ervaringen met het UGO-programma:
- zeer duidelijk, praktisch en aantrekkelijk; vormgegeven in LessonUp;
- structuur steeds hetzelfde;
- vraagt wel de nodige voorbereiding;
- de leerlingen vinden de UGO-thema’s stuk voor stuk heel interessant;
- de leerlingen van groep 8 zijn het meest enthousiast en erg betrokken zijn bij de lessen;
- voor de leerlingen van groep 6 blijkt het best veel om na een hele schooldag ook nog actief mee te doen in de Leesacademieles;
- hun zelfstandigheid is iets minder.
Aandachtspunten
Leerlingen moeten een (klein) deel van de opdrachten uit de lessen thuis maken (ter voorbereiding of om iets af te maken). Rigoberta en Marianne zijn nog zoekende naar wat je de leerlingen wel en niet thuis laat maken. Ze lopen er namelijk tegenaan dat lang niet iedere leerling het huiswerk maakt. Soms omdat er geen device of internet beschikbaar is, soms gewoonweg omdat het vergeten wordt.
Daarnaast zitten sommige leerlingen wel heel erg veel ‘met hun neus in hun laptop’. De laptops van de leerlingen worden namelijk tijdens de UGO-lessen in de Leesacademie vaak ingezet bij de interactieve onderdelen van de les. Rigoberta en Marianne laten de leerlingen daarna meestal de laptop dichtklappen om zo de aandacht weer echt goed bij de les op het digibord te houden. Het is nog wat zoeken naar de balans tussen vragen beantwoorden op de laptop en interactieve onderdelen alleen mondeling samen doen. Gelukkig bieden de UGO-lessen altijd deze keuze.
Tenslotte blijven Rigoberta en Marianne steeds wel kritisch kijken of de juiste leerlingen zijn geselecteerd voor de lessen.
‘Het is echt een prachtig, kant-en-klaar’ pakket.’
‘We merken dat vooral de leerlingen uit groep 8 zich ook echt al beter uitdrukken en hierbij de woorden gebruiken die ze leren in de UGO-lessen.’
‘De leerlingen moeten ook nog wennen aan de lessen, we zijn nog niet zo heel lang bezig. Volgend schooljaar zal het voor hen al een stuk makkelijker gaan.’
‘We zien nog niet bij alle deelnemende leerlingen een stijging in de Cito-scores. Maar daarvoor zijn we simpelweg ook nog te kort bezig. We hopen dat over een poos wel te kunnen zien.’
‘We merken soms dat leerlingen echt niet meer gemotiveerd zijn en daar hebben de andere leerlingen dan last van. En af en toe hebben we het idee dat we een leerling overvragen en hij/zij onvoldoende kan meekomen in de lessen. Dan kunnen we besluiten dat deze leerlingen niet meer meedoen.’
Bekijk hier ook de reviewvideo van Rigoberta!
De extra lessen begrijpend lezen en het Marcus College op de Marcusschool
Onder schooltijd voor alle leerlingen, na schooltijd voor leerlingen die heel graag meer willen
Op de Overvechtse Marcusschool werken ze al ruim een jaar met het UGO-programma. Tot ongeveer een half jaar geleden werden alleen het introductiefilmpje, de semantiseeropdrachten bij de nieuwe woorden en de teksten uit de UGO-lessen gebruikt. Deze delen worden door leerkracht Sally Groenhuis onder schooltijd aan alle leerlingen van groep 6, 7 en 8 gegeven als extra les begrijpend lezen van 45 minuten. Sinds oktober 2022 heeft De Marcusschool daar het Marcus College aan toegevoegd voor leerlingen die graag meer willen. Sally vertelt dat alle leerlingen als huiswerk de consolideeropdrachten meekrijgen. Leerlingen die meedoen aan het Marcus College moeten deze opdrachten gemaakt hebben om mee te mogen doen.
‘De lessen van het Marcus College worden na schooltijd gegeven en zijn voor leerlingen die dus echt gemotiveerd zijn. In die lessen biedt mijn collega Marian alle overige delen van de UGO-les aan, dus het lezen van en praten over de actualiteit, het onderzoek en de boekenclub.’
Aandachtspunten
De verschillende niveaus en de motivatie van de leerlingen vragen veel aandacht. Daarnaast heeft Sally gemerkt dat het invullen van antwoorden door de leerlingen op hun laptopjes te veel tijd in beslag neemt. Daarom zijn ze daarmee gestopt. Ze gebruiken nu wisbordjes.
‘Bij de klassikale extra begrijpend lezen UGO-lessen lopen we er wel tegenaan dat het niveau en de motivatie van de leerlingen in de klas verschilt. En je wilt wel alle leerlingen laten profiteren.’
‘Wij hanteren het ’teach the teacher’- principe. Op die manier zien de groepsleerkrachten van de leerlingen hoe ze het ook zelf kunnen doen. Het is voor de continuïteit van deze lessen belangrijk dat zoveel mogelijk leerkrachten ermee bekend zijn.’
Lees hier in deel 2 van dit verslag handvaten voor het begeleiden van leerlingen bij het doen van onderzoek.
